ذبح گاو بنی‌اسرائیل (قرآن)در آیات قرآن به فرمان الهی مبنی بر ذبح گاو در بنی‌اسرائیل اشاره شده است. ۱ - علت ذبح گاوذبح گاو، جهت مشخص شدن قاتل، مأموريّتى از سوى خداوند به بنی‌اسرائیل: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • وَ إِذْ قَتَلْتُمْ نَفْساً فَادَّارَأْتُمْ فِيها وَ اللَّهُ مُخْرِجٌ ما كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد. ... و به ياد آوريد هنگامى را كه فردى را به قتل رسانديد؛ سپس درباره قاتل او به نزاع پرداختيد؛ و خداوند آنچه را پنهان مى‌كرديد، آشكار مى‌سازد.» ۲ - فرمان الهی به ذبح گاوموسی علیه‌السلام، ابلاغ‌كننده فرمان خداوند به بنى‌اسرائيل، براى ذبح گاو: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قالُوا أَ تَتَّخِذُنا هُزُواً قالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجاهِلِينَ؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد و قطعه‌اى از آن را به بدن مقتول بزنيد، تا زنده شود (و قاتل را معرفى كند.) گفتند: آيا ما را مسخره مى‌كنى؟ گفت: به خدا پناه مى‌برم از اين‌كه از جاهلان باشم!» ۳ - تعجب از فرمان ذبح گاوتعجّب بنى‌اسرائيل از فرمان خداوند به ذبح گاو، در برابر درخواست پيدا كردن قاتل: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قالُوا أَ تَتَّخِذُنا هُزُواً قالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجاهِلِينَ؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد و قطعه‌اى از آن را به بدن مقتول بزنيد، تا زنده شود (و قاتل را معرفى كند.) گفتند: آيا ما را مسخره مى‌كنى؟ گفت: به خدا پناه مى‌برم از اين‌كه از جاهلان باشم!» جمله «أتّتخذنا هزواً» بيانگر باور نكردن آنان به حكم ذبح گاو و تعجّب آنان است. ۴ - استهزآمیز دانستن ذبح گاوفرمان ذبح گاو از جانب خداوند، با ابلاغ موسى عليه‌السلام، أمرى استهزاآمیز نسبت به بنى‌اسرائيل، در پندار آنان: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قالُوا أَ تَتَّخِذُنا هُزُواً قالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجاهِلِينَ؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد و قطعه‌اى از آن را به بدن مقتول بزنيد، تا زنده شود (و قاتل را معرفى كند.) گفتند: آيا ما را مسخره مى‌كنى؟ گفت: به خدا پناه مى‌برم از اين‌كه از جاهلان باشم!» ۵ - تعیین ویژگی‌های گاوذبح گاو به دست بنى‌اسرائيل، بعد از تعيين شدن آن با تمام ويژگی‌هايش از طرف خداوند: «قالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا ذَلُولٌ تُثِيرُ الْأَرْضَ وَ لا تَسْقِي الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لا شِيَةَ فِيها قالُوا الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ فَذَبَحُوها وَ ما كادُوا يَفْعَلُونَ؛گفت: او مى‌فرمايد: گاوى باشد كه نه براى شخم زدن رام شده؛ و نه براى زراعت آبكشى كند؛ از هر عيبى بركنار بوده، و رنگ ديگرى در آن نباشد. گفتند: الان حق مطلب را آوردى. سپس چنان گاوى را با زحمت پيدا كردند و آن را سر بريدند؛ ولى مايل نبودند اين كار را انجام دهند.» ۶ - بی‌میلی در ذبح گاوذبح گاو مورد نظر از سوى بنى‌اسرائيل، به رغم بى‌ميلى آنان: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قالُوا أَ تَتَّخِذُنا هُزُواً قالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجاهِلِينَ • قالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا ذَلُولٌ تُثِيرُ الْأَرْضَ وَ لا تَسْقِي الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لا شِيَةَ فِيها قالُوا الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ فَذَبَحُوها وَ ما كادُوا يَفْعَلُونَ؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد و قطعه‌اى از آن را به بدن مقتول بزنيد، تا زنده شود (و قاتل را معرفى كند.) گفتند: آيا ما را مسخره مى‌كنى؟ گفت: به خدا پناه مى‌برم از اين‌كه از جاهلان باشم! گفت: او مى‌فرمايد: گاوى باشد كه نه براى شخم زدن رام شده؛ و نه براى زراعت آبكشى كند؛ از هر عيبى بركنار بوده، و رنگ ديگرى در آن نباشد. گفتند: الان حق مطلب را آوردى.» سپس چنان گاوى را با زحمت پيدا كردند و آن را سر بريدند؛ ولى مايل نبودند اين كار را انجام دهند.» ۷ - آیه بودن احیا با ذبح گاواحياى مقتول بنى‌اسرائيل با زدن قطعه‌اى از گاو ذبح شده بر پيكر او، از آیات الهی: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • فَقُلْنا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِها كَذلِكَ يُحْيِ اللَّهُ الْمَوْتى وَ يُرِيكُمْ آياتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد. ... سپس گفتيم: قسمتى از گاو را به مقتول بزنيد تا زنده شود (و قاتل را معرفى كند). خداوند اين گونه مردگان را زنده مى‌كند؛ و آيات خود را به شما نشان مى‌دهد؛ شايد بينديشيد.» ۸ - مشتبه شدن گاوادّعاى بنى‌اسرائيل، مبنى بر مشتبه شدن گاو، براى ذبح: «وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • قالُوا ادْعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنا ما هِيَ إِنَّ الْبَقَرَ تَشابَهَ عَلَيْنا وَ إِنَّا إِنْ شاءَ اللَّهُ لَمُهْتَدُونَ؛و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد. ... گفتند: از پروردگارت بخواه براى ما روشن كند كه چگونه گاوى بايد باشد؟ زيرا اين گاو براى ما مبهم شده و اگر خدا بخواهد ما هدایت خواهيم شد.» ۹ - پانویس
۱۰ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۴، ص۴۲۸، برگرفته از مقاله «ذبح گاو بنی‌اسرائیل». |